والپست چیست؟
دیوارها بخشهای غیر سازهای در ساختمانها هستند، که در صورت وقوع زلزله اگر بهخوبی مقاومسازی نشده باشند و با اسکلت سازه متصل نشده باشند فرو خواهد ریخت، و خسارتهای مالی و جانی زیادی را به خواهند آورد. درصورتیکه والپستها بهصورت درست اجرا شوند، بهطور محسوسی در کنترل خرابی دیوارها در سازههای بتنی خواهد داشت.
والپست که معمولاً از نبشی ساخته میشود همانند یک ساپورت عمودی یا افقی در دیوار عمل مینماید. وظیفه اصلی والپست توزیع صحیح نیروهای وارد بر دیوار میباشد. نیروهایی از قبیل نیروهای ناشی از وزش باد و همچنین نیروی وارده بر دیوار بر اثر زلزله. والپست توزیع نیروها را به نحوی انجام میدهم که نیروها مستقیم بر ستونهای اصلی ساختمان وارد گردد و دیوار در امان بماند. در واقع والپست باعث میگردد دیوار ساختمان در مقابل نیروهای وارده بهصورت یکپارچه عمل کند.
در واقع دیوار و تیغهها به کمک والپست (WallPost)، اتصال قویتری به اسکلت اصلی ساختمان پیدا میکنند. این قطعه را معمولاً بهصورت یک تیر-ستون طراحی میکنند. والپست را در انتهای سالنهای صنعتی و یا فریمهایی که دهانه زیاد دارند و در انتهای آنها دیوار قرار میگیرد، نصب میکنند. در واقع WallPost کلافی است که برای یکپارچگی در عملکرد دیوار و در طولهای مشخص، در انواع بناها استفاده میشود.
انواع والپست
والپست یک المان ساده است که انواع زیادی ندارد. در یک دستهبندی کلی، وادار از نظر جهتگیری نسبت به ستون، به دو نوع قائم (موازی با ستون) و افقی (عمود بر ستون) تقسیم میشود. در طرف مقابل، گزینههای نسبتاً متنوعی برای اتصال والپست به عضوهای سازهای و دیوار وجود دارد. وادار با توجه به نوع اتصالات مورداستفاده میتواند بهصورت کشویی، تلسکوپی و بهصورت پیوسته یا منقطع اجرا شود. البته استفاده از نبشیهای منقطع برای اجرای وادار از رواج بیشتری برخوردار است. این وادارها با عنوان والپست منقطع نیز شناخته میشوند.
والپست قائم چیست؟
وادار عمودی یا قائم، پروفیلی است که موازی با ستون یا عضوهای قائم دیگر در میان دیوار اجرا میشود. این پروفیل معمولاً به شکل H است که ساخت آن با استفاده از دو ناودانی یا چهار نبشی صورت میگیرد. شکل H وادار قائم برای تعبیه کردن راحتتر بلوک یا آجر درون آن و فراهم کردن مهار خارج از صفحه دیوار است. والپست عمودی با توجه به محل بهکارگیری، با عناوین زیر نیز شناخته میشود:
والپست میانی یا وادار میانی: واداری که در میانه طول دیوار اجرا میشود.
والپست کناری یا وادار کناری: واداری که اجرای آن در نزدیکی عضوهای قائم و با یک فاصله مشخص صورت میگیرد.
والپست افقی یا کلاف افقی چیست؟
تیرک یا والپست افقی، یک عضو افقی با مقطع فولادی یا بتنی است که ارتفاع آزاد دیوارهای بلند (بیشتر از ۳.۵ متر) را کاهش میدهد. تیرک معمولاً به همراه والپست انتهایی اجرا میشود. والپست، علاوه بر بهبود جداسازی دیوار از قاب، نقش نگهدارنده تیرک را نیز بر عهده دارد. تصویر زیر، پیکربندی وادار قائم (کناری) و افقی (تیرک) را نمایش میدهد.
یک دیوار ۶ متری با ارتفاع بیش از ۳.۵ متر
برای جلوگیری از تغییرشکل تیر در ناحیه مفصل، وادار باید حداقل با فاصله یک متری از ستون اجرا شود. تیرک نیز باید بهطور کامل و بهگونهای بر روی دیوار بنشیند که هیچ باری از طرف بخش بالایی (تیر یا سقف) به آن منتقل نشود. دیتیل تمام اتصالات نمایش دادهشده بهطور کامل در پیوست ششم استاندارد 2800 ایران، ویرایش چهارم، بند پ-۶-1-4-2-4 موجود است. (تصویر برگرفته از پیوست ششم آئیننامه 2800
والپست ترکیبی
در مواردی که چندین والپست در کنار هم طراحی گردد، قرار گرفتن والپست افقی و والپست قائم در دیوار امری اجتنابناپذیر به نظر میرسد. ساختمانهای بسیار بلند و همچنین ساختمانهایی که در مناطق زلزلهخیز و مناطقی با وزش بادهای زیاد، بیش از هر چیز با استفاده از والپستهایی که هم بهصورت قائم و هم بهصورت افقی نصب شدهاند ایمن میگردند.
چرا استفاده از WallPost اهمیت دارد؟
تا پیش از زلزله سرپل ذهاب در کرمانشاه، باور مهندسین بر این بود که استحکام ستون، سقف و تیرها، استحکام ساختمان را تضمین میکند. پس از این حادثه تلخ، مشخص شد که ممکن است علیرغم سالم ماندن این اجزا در مقابل حوادث، دیوارها، نما و تأسیسات فروریزد؛ آسیبهای جدی به بار بیاورند و جان و مال افراد را به خطر بیندازند. با توجه به این موضوع و نقشی که Wall post در سازه دارد، این المانها به ساختمانسازی راهیافتهاند.
ضوابط اجرای والپست
ضوابط اجرای والپست با توجه به بند 7-5-3 آییننامه 2800 تعیین میشود.
اگر طول دیوار بیشتر از 4 متر باشد نیاز به والپست قائم خواهد داشت.
اگر طول یک دیوار بیشتر از 40 برابر ضخامت دیوار باشد نیاز به والپست قائم خواهیم داشت.
اگر ارتفاع یک دیوار از 3.5 متر بیشتر باشد نیاز است والپست افقی اجرا شود.